Вершы пра каханне

Аленю здзіўлення аб скалы адчаю разбіцца ў запале.
Ледзь Вашая ўсмешка ўзыдзе — ўхвал загрыміць абвал.
Але, асмялеўшы ад страху, выводжу світальнае Але.

Я Вас чакаў з вясны да сівізны,
Як вечны вязень раніцу чакае.
I Вы прыходзілі парою ў сны,
Далёкая, як зорка трапяткая.

Я Вас шукаў як не на ўсёй зямлі,
I ў кожнай маладой неразгаданай
Вы, ўзнёслая, былі і не былі,
Плылі ракой, разводдзем разгайданай.

Я Вас гукаў, і голас мой змаўкаў
Перад красой, нябачанай вякамі.
Ішоў за Вамі ценем, —
Цень знікаў,
I словы захаплення замаўкалі.

Пакуль каханая —
Сусвет перапаўняе.
А знелюбее — засланяе свет.
Ды палыном гарчыць
Забыты след
Да небакраю.

Пакуль святочная —
Святлом душу нядзеліць,
Штодзённай стане — цемрай ахіне.
Ды вугальком віны
На самым дне
Журбу надзеліць.

Пакуль нячутая —
Палоніць кожным словам,
Пачутая знікае ў немаце.
I здрада жоўтай кветкаю цвіце,
Балігаловам.

Вы зблыталі мяне са мной.
Абраны Вамі ў гэтай зале
Не столькі я, а болей той,
Каго Вы некалі кахалі.

Я Вашай нагадаў журбе,
Што хвалі човен ашукалі,
I нагадаў я сам сабе
Таго, каго Вы не кахалі.

Усё пад небам — варажба.
Усіх прымае свет варожа,
У кожнага свая журба.
Мы іх і пазнаёмім, можа.

Смяецца рэдка лёс-айчым.
З чужой бяды ён кпіць ахвочы.
А мы пяшчотна памаўчым —

Вы мне жыццём і забыццём былі,
I першым, і апошнім спадзяваннем.
За Вамі я ішоў на край зямлі
На выспу сноў, што звалася каханнем.

За Вамі йшоў, і Вы мяне вялі
Па сцежках роспачы і ўратавання,
I я не ведаў, скончыцца калі
З жаданымі пакутамі блуканне.

Я адставаў, я Вас дагнаць хацеў,
Нясмелы ў ранішніх сваіх намерах.
Рака тугі цякла, і ўсё круцеў
З агеньчыкам мальбы чаканы бераг.

Прашу цябе вяльможна, развітанне,
Не падганяй, шляхі не караці.
Яшчэ не падрасло маё каханне,
Яно яшчэ разгубіцца ў жыцці.

Цябе баіцца першае спатканне,
Яно здалёку да мяне прыйшло.
Так зноў грахоў баіцца пакаянне,
Баіцца цемры смелае святло.

Малю цябе трывожна, развітанне,
Туман начэй заўчасна не развей.
Яшчэ маё малее дакаранне
I не ахрып світальны салавей.

Успомніце хоць раз таго забытага,
Што незабытна помніць толькі Вас.
Магчыма, і не ведаеце Вы таго,
Што свет далёкай зоркі не пагас.

Успомніце хоць раз свайго няпершага,
Якому першай засталіся Вы.
У радасць падарожжа не завершана.
Расстанне ў неба ўзнеслі журавы.

Успомніце хоць раз таго наіўнага,
Што верыў Вам, што верыць і цяпер.
Успомніце хоць раз таго парыўнага,

Я выдумаў цябе, ці ёсць
Ты сапраўды на гэтым свеце,
Як ёсць адчай, як ёсць мілосць,
Як ёсць спякота ў кожным леце.

Калі не выдумаў, тады
Чаму цябе няма са мною
Ля абначэлай чарады,
Пад аблачынай праліўною?

Ля абначэлай чарады
Маіх гадоў, што засталіся
Шукаць забытыя сляды
На доле і ў нябеснай высі.

Пад аблачынай праліўной
Маёй гаркоты і маркоты,
Па той адной, па той адной,

У поўным келіху віны
Крычалі вочы захаплення.
Мы ў ночы той былі адны
Начлежнікамі летуцення.

Чакаў у небе Валапас,
Калі ў душу самота гляне.
Лагоднасці вучыла нас
Сляпая логіка кахання.

Было нам добра на зямлі,
Нібы за пазухай у Бога.
Мы ведалі, што мы былі,
I верылі, што будзем доўга.

Гулі наіўнасці чмялі,
Пяшчотай поўніліся соты,
Віно цвярозае пілі
За дыялектыку маркоты.

Прашу спагады ў Вашае рукі,
Вяселле мы згуляем баравое.
Заручаць нас у небе жаўрукі
I срэбны ложак нам засцелюць хвоі.

Дагоніць рэха нашу цішыню.
I чуткі не абразяць нашу згоду.
I закалышуць хмары вышыню.
Самота ўспомніць даўнюю лагоду.

I цені пераблытаюць сябе.
Сны стануць крозамі, а крозы снамі.
Пачну наіўна верыць варажбе.
Забудуся на ўсё на свеце з Вамі.

Як страшна мне не ўбачыць тыя вочы,
Ў якіх плывуць хмурынкі даўніх дзён.
I сорам Ваш жаночы і дзявочы
Разгубленасць маю бярэ ў палон.

Сябе, як той агонь патухлы, грэю,
Лаўлю з трывогай кожны сумны ўздых,
Ці ў водмаладзь іду, а ці старэю,
Што хочацца абдымкаў маладых?

Мне Вашага паўслова дастаткова,
Каб я згубіў развагу і спакой.
I галава мая ў пятлю гатова,
Развязаную Вашаю рукой.

Я ўсё сваё жыццё да Вас ішоў,
Але здарожыўся на паўдарозе.
I зараз у маркоце і трывозе
Хацеў бы ў ранні шлях падацца зноў.

Ды гэты шлях дачасна звечарэў,
Ён іншых вёў, ён іншым быў кароткі.
Святкуючы сваёй самоты ўгодкі,
Мой цень туляўся ля бязгнёздых дрэў.

А Вы не дачакаліся мяне,
Бо пра мяне не ведалі нічога.
Што Вам мая маркота і трывога?
Бо пазнаёміўся я з Вамі ў сне.

Чакаю Вас, абы паверыць цуду,
Чакаю Вас, пакуль адчай не згас,
Чакае вязень так свайго прысуду,
Каб волю ўбачыць хоць апошні раз.

Чакаю Вас, абы сябе праверыць,
Ці доўга я без Вас магу пражыць.
Так веташок праз аблачынаў нераць
Трымценнем нерастрачаным дрыжыць.

Чакаю Вас, абы даверыць сподзеў
Пад восеньскія позіркі журбы.
Так на сустрэчу праз імглу стагоддзяў

Мне б толькі не забыцца Вас забыць,
Забыць і вочы Вашы, й рукі Вашы.
I перасмягламу з глыбокай чашы
Ваду зачараваную не піць.

Прашу падданства Вашага даўно,
А Вы, як сувярэнная дзяржава,
Мне адмаўляеце, але ласкава —
Мой сподзеў грэе гэтае адно.

Няўжо мой смутак Вас не закране,
Няўжо спагада на мяне не гляне?
Няйначай быць у космасе кахання
Пылінкай дробнай давядзецца мне.

Княгіня хараства, я верны Ваш халоп,
Капрызаў Вашых неадступны лёкай,
I колькі навальніц ні адгуло б,
Мне не наблізіцца да Вас, далёкай.

Я ведаю, што і не ведаеце Вы,
Хто ў Вас адну нахабна закаханы,
Хто толькі думкаю аб Вас жывы
I на крыжы мілосці ўкрыжаваны.

Вы долам, як нябёсамі, йдзяцё,
Каб у прыгнечанай душы світала,
I радуецца, як дзіцё, жыццё,
Што на зямлю лагода завітала.

Вясновы дзень быў радасцю даўгі,
Ды скарацеў, зрабіўшыся зімовым.
Цяпер даўжэе ноч маёй тугі,
Яна не падуладная замовам.

Я разумею ноч, а мне яна
Не паспрыяе, не паспагадае.
Тады было святло, была вясна,
Цяпер азябла цемра галадае.

А ўсё таму, што Вас няма са мной.
А Вы былі калісьці ці ніколі?
Былі маёй зялёнаю вясной,
Вясёлаю бярэзінаю ў полі.

Як той бяздушны вецер, я п'янеў,

Лёс мяне сцежкамі радасці вёў,
Вёў да цябе на спатканне,
Ты — беларуска, ты — нашых краёў,
Арыстакратка кахання.

Гэтак кахаць ад цямна да відна,
Гэтак галубіць да рання
Можа ў знявераным свеце адна
Арыстакратка кахання.

Ты — як пасланніца светлага дня,
Поўная замілавання,
Ты недасяжная, як вышыня,
Арыстакратка кахання.

Панскага роду, натурай не мніх,
Я не хачу панавання,

Зорка босая йшла па зямлі.
Я хацеў ёй купіць чаравічкі.
Толькі як згаварыцца,
Калі
У яе незямныя прывычкі.

Зорка босая йшла па расе,
I сляды яе не астывалі.
I вятры слугавалі красе.
Халады ад яе адставалі.

Зорка босая йшла нацянькі,
Бо спазніцца баялася дужа.
Дзе ступала, цвілі васількі,
Дзе стаяла, ўсміхалася ружа.

Зорка босая йшла ў тумане
Кладкай зыбкай над хітрай вадою,

Лістападзіць настрой
Драбязінка любая.
Мне цябе не хапае,
Як каню мурагу.
Не тужу, не ўсыхаю,
Не іржу, не ўздыхаю,
Не здыхаю,
Не ведаю сам,
Ці кахаю.
Ведаю —
Без цябе не магу!

Пакуль хачу цябе
I чуць, і адчуваць
Да кожнае радзімкі неадкрытай,
Датуль душу журбе
Не дам арандаваць,
Забараню сабе гады лічыць і ўпрытай.
Бо толькі ты адна
Чакаць мяне змагла,
Каб наталіць мілосцю нечуванай.
З крыніцы піць да дна
Далонямі святла
Дазволена не ўсім
Шаленствам і пашанай.

Ад
«не трэба, не трэба»
Да
«святло патушы»,
Як да сёмага неба,
Як да шчырай душы,
Як ад бліску маланкі
Да абложных грымот...
З вераснёвай палянкі
Хмеліць вераснем мёд.
Ліўнем стомленым стыну
На захмарнай градзе...
Прага
смаглай пустыні,
Спёка
спелых грудзей.
Толькі змроку густога
Захмялелы мурог

У прыцемкаў настрой паволі чах.
Свой плач згубіла за лугамі каня.
Бянтэжылася першае спатканне
Ў гародаў местачковых на вачах.
У стрыманым алешніку ў карчах
Ныў салавей, што позніцца змярканне.
Туман падняўся ў даўняе блуканне.
I смела чырванеў юначы страх.

Не ведалі, куды ім дзецца, рукі.
I вусны сіверылі, як ралля.
I сэрца прыглушыць не ўмела грукі.

I ўсе былі табой і не табой.
Адна ты разумела адмыслова,
Што цяжка паўтарыцца слова ў слова
I нельга цень свой засланіць сабой.
Я чуў твой голас цёмнаю парой,
Я сустракаў твой позірк выпадкова.
I ў кожнай не табе абавязкова
Шукаў не абяцаны мне спакой.

Мне б толькі ў поўні выпытаць сакрэты.
Мне б ведаць, што мой сон не існаваў,
Не верыць, што чакаеш не мяне ты,

Як гэты свет, як і сябе, хутчэй
Прыдумаў кожны сам сваё каханне.
Адчуўшы шэпту цёмнае дыханне,
Бяссонніцу спакушаных вачэй.
Страх замятаецца завеяй вей.
Грахі замольвае замілаванне.
Бяжыць, сябе не помнячы, спатканне,
I нецярпенне цвеліць салавей.

У пагасціны запрашаюць высі.
I кожны жарсць, як у далонях жар,
Нясе, не баючыся апячыся,
Сябе растрачваючы без астатку.

Чаканы міг спакою.
I — паварот ключа.
Світае у пакоі
Ад смуглага пляча.

Трывожнага дыхання
Трывожны сухавей,
Трывожныя ў тумане
Пагляды ласкавей...

Прачнулася світанне –
Пакінулі пакой
Пачэснымі сватамі
I цішыня й спакой.

Прыцішаныя крокі.
I — паварот ключа.
Нырае ў сон таропка
Маладзічок пляча...

У сад Эдэмскі пасяліў Гасподзь
Адама голага й заўважыў ціха:
– Усё тваё.
Адно не падыходзь
Да дрэва ведання дабра і ліха.
З Адамам Ева голая была.
Слоў сораму не вымаўлялі вусны.
Цяпла ставала і было святла.
Але аднекуль выпашз
Гад спакусны.
І надкусілі яблык сакаўны –
І сплыў туман з вачэй,
Не стала казкі.
І ўбачылі, што голыя яны.
Сплялі з лістоў фіговых папяразкі.

Я выцісну цябе з сябе,
Як выціскаюць яд змяіны.
Не разбудзіўшы напаміны,
Ссівеўшы на глухой сяўбе,
Стрываю ўсе абразы, кпіны.
Я выцісну цябе з сябе,
Як выціскаюць яд змяіны.
У харашбе,
У варажбе
Усю святую
Да хвіліны
Я выцісну цябе з сябе,
Як выціскаюць яд змяіны.
Чаму мне злосці не стае,
Каб рэзаць там,
Дзе ўкус змяіны,
Каго вініць?
Усе правіны –
Яны мае, мае, мае!

Спадарыня, дазвольце пачакаць,
Пакуль на небе ўзыдуць зоркі ў ночы,
Дазвольце папрасіць і Вашы вочы
Да ціхай згоды сцежку пашукаць.

Спадарыня, мне сумна аднаму,
Спадарыня, мне аднаму сцюдзёна.
Пра Вас адну я думаю штодзённа,
Марнею і не ведаю чаму.

Без Вас нямее жарсць мая цяпер,
Як літары на стомленым граніце,
Мяне з увагі Вашай не ганіце,